CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, Türkiye-Irak Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması ve Tahkim Süreci Hakkında Yanıltıcı Açıklamalar Yapıyor
CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, Türkiye ile Irak arasında yürürlükte olan Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması ve devam eden tahkim süreciyle ilgili kamuoyunu yanıltan açıklamalar yapmaya devam ediyor. Yavuzyılmaz, çeşitli resmi kaynaklar ve açık erişimli belgeleri, “gizli dosya” olarak sunarak kamuoyunda yanlış bir algı oluşturuyor.
“Tek İmzayla İptal Edildi” İddiası Gerçeği Yansıtmıyor
Yavuzyılmaz’ın, boru hattı anlaşmasının “tek imzayla ve gece yarısı feshedildiği” yönündeki açıklaması doğru değil. Türkiye-Irak Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması ilk olarak 1973 yılında imzalanmış, ardından 2010 yılında güncellenerek süresi 2026 yılına kadar uzatılmıştı. Bu anlaşmanın, 27 Temmuz 2026 tarihinde sona ereceğine ilişkin karar Resmi Gazete’de yayımlanarak kamuoyuna duyurulmuştu.
Tahkim Belgeleri Uzun Süredir Kamuya Açık
Yavuzyılmaz’ın gündeme taşıdığı 277 sayfalık tahkim kararı da “gizli belge” niteliğinde değil. Söz konusu karar, 4 Ekim 2023 tarihinde Vaşington Bölge Mahkemesi’nde açılan dava aracılığıyla kamuya açık hale gelmişti. Karar metni, akademik çalışmalarda ve çeşitli medya analizlerinde de yer bulmuş durumda.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı da tahkim süreciyle ilgili gelişmeleri 28 Mart 2023’te yaptığı yazılı açıklama ile kamuoyuyla paylaşmıştı. Bu açıklama, bakanlığın internet sitesi üzerinden erişilebilir konumda.
Tahkim Süreci Devam Ediyor; Hüküm Nihai Değil
Yavuzyılmaz’ın Türkiye’nin “1,4 milyar dolar tazminat ödemeye mahkûm edildiği” iddiası ise kesinleşmiş bir karara dayanmıyor. 2023 yılında ICC (Uluslararası Tahkim Mahkemesi) hakem heyeti bir karar açıklamış, ancak bu karar henüz kesinlik kazanmamıştı. Türkiye, kararın Irak lehine olan kısmına Paris’te itirazda bulundu; süreç hâlen yargı aşamasında.
Hakem heyetinin değerlendirmesinde Irak’ın ileri sürdüğü beş talebin dördü reddedilmiş, Türkiye’nin taleplerinin büyük bölümü kabul görmüştü. Karşılıklı tazminat hükümleri bulunsa da bu karar henüz yürürlüğe girmedi.
Türkiye’nin Alacakları Daha Eski Tarihli ve Faize Tabi
Yavuzyılmaz, tahkim kararında Türkiye’ye düşen tazminat miktarını öne çıkarırken, Türkiye’nin geçmişten gelen ve faize tabi olan alacaklarına değinmiyor. Türkiye’nin söz konusu alacakları, 1990’lı yıllardan kalan borçlara dayanıyor ve zaman içinde faiz etkisiyle bu tutarın tahkim kararındaki miktarın üzerine çıkabileceği değerlendiriliyor. Bu fark, Vaşington’da devam eden tenfiz davasında da incelenen konular arasında yer alıyor.
Süreç Yargı Aşamasında; Siyasi Yorumlar Hukuki İşleyişi Etkileyebilir
Geldiği noktada, kesinleşmiş bir tazminat yükümlülüğü bulunmuyor. Türkiye’nin alacaklı olduğu, bu alacağın daha eskiye dayandığı ve faiz etkisiyle artış gösterdiği belirtiliyor. Süreç, hem Paris hem de Vaşington’da yargı mercilerinde devam ediyor. Sürece dair tüm belgeler ve gelişmeler, daha önce kamuoyuyla paylaşılmış durumda.
Bu aşamada devam eden hukuki sürecin, siyasi söylemlerle kamuoyuna farklı şekillerde aktarılması, yalnızca iç siyasi tartışmalara değil, aynı zamanda Türkiye’nin Irak’la yürüttüğü enerji iş birliği çabalarına da zarar verme riski taşıyor. Yavuzyılmaz’ın açıklamalarının, mevcut hukuki gerçeklerle birebir örtüşmediği vurgulanıyor.
